Poznajemy pograniczne zaburzenie osobowości (borderline)

Pewnie już wiele razy o Twoje uszy obiło się stwierdzenie: osobowość borderline. Może nawet kojarzysz je z takimi cechami jak duża impulsywność, nieprzewidywalność, niestabilność i gwałtowność w reakcjach. Ale czy wiesz czym dokładnie są te pograniczne zaburzenia osobowości? Czy  podejrzewasz, skąd się one biorą u danej osoby? Czy masz świadomość tego, jak można skutecznie pomóc ludziom dotkniętym powyższym problemem? Jeśli nie – ten artykuł jest właśnie dla Ciebie. 

Jak i kiedy tworzy się osobowość borderline?

Tak samo jak w przypadku innych typów zaburzeń osobowościowych, tak i w tym przypadku dokładne podłoże problemu nie jest znane. Są jednak pewne podejrzenia co do tego, skąd się bierze opisywana niestabilność emocjonalna. Dużym czynnikiem ryzyka jest przemoc rodzinna, której dziecko doświadcza od najmłodszych lat. Jeśli dodatkowo często słyszy ono kłótnie rodziców i jest przez te najbliższe osoby bardzo surowo, niezwykle krytycznie oceniane – kolejne duże ziarenko do piaskownicy schorzenia gotowe. 

Kolejne sytuacje prowadzące do tego, że daną osobę w przyszłości dotknie osobowość z pogranicza, to mocne dziecięce traumy (spowodowane na przykład gwałtem, innymi formami brutalnej przemocy, porzuceniem, śmiercią osoby bardzo bliskiej) oraz zdecydowanie za wysokie wymagania, które rodzice stale stawiają przed swoją pociechą. W tych wypadkach osoba niestabilna emocjonalnie tworzy formę mechanizmu obronnego odpowiadającego na to, co działo się we wczesnych latach życia.

Niektórzy specjaliści podłoża problemu upatrują również w czynnikach genetycznych. To bowiem właśnie geny często mają spory wpływ na to, czy jesteśmy stabilni emocjonalnie i jak silnie odczuwamy uczucie lęku.

Pograniczne zaburzenie osobowości – objawy

Aby prawidłowo ocenić objawy kłopotu, warto znać najczęściej pojawiające się cechy osobowości borderline. Jest ich naprawdę sporo. Osoby, które dotyka problem, cierpią na bardzo częste, nieprzewidywalne zmiany nastroju, których skutkiem mogą być niekontrolowane wybuchy emocjonalne. Chorzy odczuwają chroniczne uczucie niespełnienia, mają bardzo niskie poczucie własnej wartości i często dopada je coś, co potocznie nazywamy emocjonalną pustką.

Poza tym osobowość z pogranicza borderline zauważają u siebie regularnie obniżony poziom nastroju, nie potrafią budować długofalowych, poprawnych relacji z otoczeniem oraz nie są w stanie stworzyć zdrowego związku emocjonalnego. Ale to nie wszystko. O tym, że posiadamy zaburzenia osobowości z pogranicza, świadczą również:

  • paniczny wręcz lęk przed byciem odrzuconym, osamotnionym;
  • negatywne podejście do siebie oraz do otaczających nas osób;
  • uczucie nieufności i ciągłej podejrzliwości;
  • brak kontroli nad własnym działaniem, impulsywność;
  • chwiejność nastrojów oraz zachowań, brak umiejętności przewidzenia ich konsekwencji;
  • zbyt mocno wyrażane gniew, smutek, frustracja, wstyd, poczucie skrzywdzenia czy wrogość;
  • tendencje do zachowań autoagresywnych, w tym okaleczeń, uzależnień czy wręcz prób samobójczych;
  • duża burzliwość w relacjach międzyludzkich;
  • różnego typu psychotyczne objawy, takie jak omamy czy urojenia.

Jak zwalczać zaburzenie osobowości z pogranicza?

Chory niekiedy sam zauważa, że w jego zachowaniu jest coś nie tak. Jednak częściej informują go o tym otaczające go osoby, które sugerują podjęcie leczenia. Wtedy należy udać się do psychoterapeuty, psychologa czy psychiatry i opowiedzieć o tym, co nas najbardziej martwi w naszym codziennym funkcjonowaniu. By dobrze zdiagnozować zaburzenia z pogranicza, fachowiec przeprowadzi z nami szczegółowy wywiad, ale też zaproponuje nam wykonanie testów oceniających osobowość. Jednym z popularnych testów pozwalających na dobre sprawdzenie sytuacji jest Minesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości (w skrócie MMPI).

Jako, że zaburzenia borderline są bardzo złożone, w ich leczeniu wykorzystuje się różne nurty terapeutyczne. Wybór odpowiedniego zależy od stopnia zaawansowania problemu. Specjalista może skorzystać z terapii behawioralno-poznawczej, terapii opartej na mentalizacji, terapii schematów czy terapii opartej na przeniesieniu. Bardziej zaawansowane osobowości borderline wymagają dodatkowego leczenia farmakologicznego oraz nawet hospitalizacji.